Trouwe lezers herinneren zich nog de cliffhanger waarop we enkele weken geleden eindigden: wie zou de lokale en regionale verkiezingen gaan winnen en voor de komende vijf jaar mogen beslissen over scholen, huisvesting en stadsplanning in Valencia en enkele andere autonome regio’s? Intussen heeft het volk gesproken en hebben de regionale uitslagen ook in het nationale politieke narratief voor een onverwachte twist gezorgd. Voor we daarop doorgaan, wil ik u niet onthouden hoe de stemming van die lokale verkiezingen in de praktijk verlopen is in de lokale bibliotheek op Calle de la Reina, nummer 85, die dienst deed als stembureau voor de volkswijk in Valencia waar ondergetekende resideert.
Normalerwijze is het een rustige plek waar omaatjes geanimeerd een praatje maken, terwijl ze door gedateerd leesvoer snuisteren. Veel valt er meestal niet te beleven. (Voor de volledigheid vermeld ik even het Geruchtmakende Incident van december 2022, toen de politie er moest tussenkomen nadat een man had geprobeerd om twee studerende jongeren die hem naar eigen zeggen “provocerend aankeken”, neer te steken met een balpen.)
Toen ik er vlak na openingstijd van de stemlokalen langsging, was het aan de ingang al gezellig druk. Enkele mannen waren in gesprek met de lokale politieagent die als afgevaardigde van de Staat voor de grote houten voordeur was geposteerd. Op een grote tafel lagen stapels lege enveloppen naast gesorteerde papiertjes met een lijst van namen, één voor elke partij. Hier was ik op voorhand voor gewaarschuwd. Het gekke aan de verkiezingsprocedure in Spanje is namelijk dat veel mensen ervoor kiezen om in alle openbaarheid te stemmen. Iedereen kan namelijk zien hoe je vanop de grote tafel een papier uitkiest met het logo en kandidatenoverzicht van de partij van je voorkeur. Vervolgens vouw je het papier op en plaats je het in een envelop, die je op haar beurt in de transparante plastic stembus deponeert. Voor de privacygerichte kiezers zoals ikzelf waren er in de bibliotheek twee halfslachtige stemhokjes gefabriceerd, met zo’n vijftig vierkante centimeter stof die als gordijn moest dienen. Ik kreeg de afscherming amper dichtgeschoven, en door het luide gerammel van de rails vestigde ik net méér aandacht op mezelf – HALLO, DEZE BLONDE IMMIGRANT STEMT ANONIEM, WAT HEEFT IE TE VERBERGEN?
Mijn bescheiden bijdrage aan de democratische hoogmis ten spijt, bleek m’n stem al diezelfde avond onvoldoende te zijn geweest om een coalitie van de conservatieve PP met het extreemrechtse Vox tegen te houden. (Nota: met ‘rechts’ wordt hier in tegenstelling tot in Vlaanderen ook ‘unitair Spaans’ bedoeld, opgediend met een vleugje heimwee naar de vroegere Franco-dictatuur. Over de manier waarop dat bijvoorbeeld bij ons de N-VA verplicht tot een intellectuele spagaat met ex-televisietuinier Mark Demesmaeker als verdediger van Catalaans zelfbestuur, weid ik graag een andere keer uit. Mijn smartwatch vertelt me dat ik dringend moet kalmeren.)
Ik was niet de enige die de wenkbrauwen fronste bij het aanschouwen van het sterke resultaat van Vox, ook al kreeg ik soms grijze haren van het regionalistische, vals-progressieve gewauwel dat de linkerflank in Valencia toch vooral ter plaatse deed trappelen. Twaalf procent leek me wat overdreven voor een partij met als kopman Carlos Flores, die in 2002 nog werd veroordeeld tot een jaar cel voor, in de woorden van een partijgenoot, een “moeilijke scheiding.” (De rechter had het zelf nochtans als violencia machista gekwalificeerd, maar men mag het volk natuurlijk niet te veel vermoeien met complexe juridische terminologie.) De dames hoeven echter niet te vrezen: volgens het voorlopige regeringsakkoord dat de PP en Vox publiek maakten, ziet het ernaar uit dat de belangrijkste rol in de partij is weggelegd voor Vicente Barrera, een voormalig stierenvechter. Het zestiende-eeuwse stadspaleis van de Generalitat mag dus een nieuwe, frisse wind verwachten van de wapperende cape en de rode flanellen doek van ‘s lands favoriete torero. Als we mogen afgaan op het zopas gepresenteerde vijftigpuntenplan van de nieuwe coalitie, mogen we ons alvast verheugen op nog meer cruiseschepen en bijkomende parkeerplek voor dieselwagens in het stadscentrum.
De regionale resultaten waren het sein voor de linkse premier Sánchez, die zelf evenmin verlegen zit om wat politiek opportunisme, om de geplande nationale verkiezingen in het najaar te vervroegen naar 23 juli. Het is een discutabele ingreep die veel Spanjaarden morren bij de gedachte aan een verstoring van hun vakantie. De PP heeft alvast laten weten dat ze dit keer niet voor een grote verkiezingsmeeting in de stierenvechtarena zal gaan, officieel omdat de Valenciaanse zomerhitte te allesverzengend is. Als buitenlander heb ik dit keer geen stem op nationaal niveau, dus afwachten is de boodschap. Laten we hopen dat we collectief onze mojo terugvinden en de gigantische kansen kunnen grijpen, gestuwd door hernieuwbare energie en een flexibele, goed opgeleide generatie die meer dan ooit #opentowork is en graag in eigen land wil toeven, als het haar tenminste gegund wordt.